Το παξιμάδι της Κρήτης
Τραγανό, μυρωδάτο και με ακανόνιστο σχήμα. Άλλο είναι στρόγγυλο και άλλο μακρόστενο. Κάποια παξιμάδια τα βρίσκουμε σε πολύ μικρές μπουκιές και άλλα χρειάζεται να τα σπάσουμε σε κομμάτια. Αυτό είναι το παξιμάδι της Κρήτης. Το καμάρι της Κρήτης, καλύτερα. Ορόσημο της τοπικής γαστρονομίας, που μέσα στα χρόνια έχει κατακτήσει τον κόσμο.
Η «σκούφια» του κρατάει από τα αρχαία χρόνια, όταν ακόμη το αποκαλούσαν διπυρίτη άρτο (δις στην πυρά). Χάρη στη μακρά διάρκειας ζωής του, εξυπηρετούσε κυρίως τους ανθρώπους που έλειπαν για καιρό από τα σπίτια τους, όπως ο αγρότης, ο ναυτικός και ο βοσκός.
Ακόμη ένας χαρακτηρισμός που έχει αποδοθεί στο κρητικό παξιμάδι ανά τα χρόνια είναι ως «το ψωμί των φτωχών» καθώς παρασκευαζόταν συνήθως από οικογένειες που δεν είχαν την δυνατότητα να τρώνε καθημερινά ψωμί. Στην ουσία πρόκειται για ψωμί, που κόβεται σε λεπτές ή χοντρές φέτες και ξανά φουρνίζεται σε χαμηλή θερμοκρασία ώσπου να χάσει όλη του την υγρασία. Εξ ου και το διπλοφουρνιστό παξιμάδι!
Ως είθισται το κλασικό παξιμάδι είναι φτιαγμένο από αλεύρι ολικής αλέσεως ή από κρίθινο αλεύρι· μια παράδοση που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Πέρα από το κρίθινο, υπάρχουν και άλλοι τύποι παξιμαδιού, όπως το σταρένιο, η κριθαροκουλούρα, το μιγαδερό, το εφτάζυμο και το παξιμάδι σικάλεως. Το Κρητικό παξιμάδι έγινε γνωστό και καθιερώθηκε ως ντάκος – η σαλάτα με το παξιμάδι, φρέσκια τριμμένη ντομάτα, μυζήθρα, ελαιόλαδο και ρίγανη. Εκτός από τον ντάκο, που είναι το χοντρό μακρόστενο παξιμάδι, υπάρχει η κουλούρα, το στρογγυλό δηλαδή παξιμάδι με την τρύπα στην μέση. Κάτι αντίστοιχο με την κουλούρα είναι η ταμπακέρα απλά χωρίς την τρύπα στην μέση.
Το παξιμάδι είναι μια τροφή με μεγάλη θρεπτική αξία, πλούσιο σε φυτικές ίνες προσφέρει άμεσα ενέργεια. Περιέχει βιταμίνες Β, μαγνήσιο, φώσφορο και έχει αντιοξειδωτική δράση. Βέβαια, διαθέτει και αρκετές θερμίδες, αν αναλογιστούμε ότι πρόκειται για αφυδατωμένο ψωμί. Οπότε καλό είναι να καταναλώνεται με προσοχή.
Η μοναδική γεύση και ποιότητα του κρητικού παξιμαδιού επιβεβαιώνεται με την πιστοποίηση Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Παρασκευάζεται, με άλλα λόγια, αποκλειστικά στην Κρήτη και παρουσιάζει συγκεκριμένα μοναδικά χαρακτηριστικά, όπως η συνταγή παρασκευής, η ποιότητα, η χρήση και άλλα. Έχει αγαπηθεί πολύ ως προϊόν, δεν είναι άλλωστε τυχαίο που πάρα πολλά εστιατόρια εκτός Κρήτης το έχουν εντάξει στο μενού τους. Παρακάτω θα βρείτε μια μεγάλη ποικιλία παξιμαδιών του φούρνου Ντουρουντούς φτιαγμένα με αγνά υλικά από την καρδιά της Κρήτης, τα Σφακιά.
και το κοπέλι κοπελιά κι η κοπελιά κοπέλι.
